🌜 Starożytność Grecja I Rzym Sprawdzian Polski

Sprawdzian ze znajomosci lektury Jana Brzechwy pt. "Akademia Pana Kleksa" Anaruk chlopiec z Grenlandi. za jej symboliczny koniec uwaza sie upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w roku 476.Oferta wydawnicza GWO: podreczniki szkolne, multimedia, e-booki, zeszyty cwiczen, zbiory zadan, ksiazki

Zbyt wcześnie na test? Tutaj znajdziesz materiały do nauki o starożytności: starożytność czyli antyk,antyk – prezentacja. Przykładowy sprawdzian ze starożytności z odpowiedziami Podaj synonim słowa jakiego języka pochodzi nazwa antyk i co w nim oznacza?Podaj rok uznawany za koniec epoki wydarzenie zapoczątkowało antyk?Podaj nazwę księgi ważnej dla przedstawicieli jakich dwóch religii ważny był Stary Testament?Wymień trzy cechy sztuki czym polegała zasada mimesis?Do miast dopisz zabytek z antyku, jaki się tam znajduje: Rzym:Ateny:Wymień cztery miejsca, w których tworzyły się cywilizacje najczęściej przedstawiały greckie rzeźby?Jaki rodzaj literacki pochodzi z dawnych opowieści przekazywanych ustnie?Jaki rodzaj literacki pochodzi z dawnych obrzędów pogrzebowych?Jaki rodzaj literacki wywodzi się z Dionizji?Kto według tradycji uznawany jest za autora „Iliady” i „Odysei”?Odgadnij tytuły starożytnych utworów: uczta, powrót, ojciec, syn – heros, Troja, wojna, pięta – Tartar, narodziny, bogowie – ląd, światło, zwierzęta, człowiek – Podaj po jednym przykładzie pisarzy:epika:liryka:dramat:Czym zajmowali się filozofowie?Podkreśl sformułowania pasujące do stoików: przyjemność pojmowana jako brak strachu i cierpieniaspokój w każdej sytuacjiwewnętrzna dyscyplinasumienne wypełnianie obowiązkówprzestrzeganie zasad moralnychdążenie do szczęściaCzym charakteryzują się religie określane słowami:politeistyczna – monoteistycznaWymień imiona trzech filozofów jaki wpływ miał antyk na kulturę europejską. Podaj trzy budowę teatru antycznego:skene – budynek służący jako …proskenion – dzisiaj nazywany byłby …orchestra – miejsce, w którym przebywał …theatron – miejsce przeznaczone dla …Podaj trzy cechy, którymi charakteryzowała się tragedia czym polegało katharsis?Wymień trzy gatunki literackie, jakie znaleźć można w są Septuaginta i Wulgata?Co to znaczy, że Biblia jest dziełem synkretycznym?Czym różni się symbol od alegorii?Podaj trzy cechy przypowieści. By poznać odpowiedzi, przejdź do strony nr 2 ↓↓↓ Strony: 1 2

Nazwę Hiszpania przejęli Rzymianie od Kartagińczyków, a oznacza ona "Wyspę królików". Rzym zdobył Płw. Iberyjski po wielu wojnach trwających łącznie dwa wieki. Cały ten okres można podzielić na 4 etapy. Etap pierwszy związany jest z drugą wojną punicką pomiędzy Rzymem a Kartagina (219-201 p.n.e.).

Odpowiedzi: 1. Cechy mituMit to opowieść o bogach i bohaterach zawierająca religijne wyobrażenia starożytnych Greków. Tłumaczyły zjawiska przyrody, ludzkie uczucia i namiętności. Nie wyjaśniały zasad funkcjonowania świata, odwoływały się natomiast do symboli, które działały na wyobraźnie i skłaniały do refleksji. Do najważniejszych mitów zaliczamy opowieści kosmogeniczne – czyli o powstaniu świata, teogeniczne – o powstaniu bogów, antropogenetyczne – o powstaniu człowieka i heroiczne- o bohaterach. Zbiór mitów to mitologia. 2. Charakterystyka tragizmu antycznegoTragizm antyczny polega na tym, że losy bohaterów są zdeterminowane przez tajemniczą siłę kierującą ich życiem. Taką siłą było przeznaczenie, którego nie można było pokonać. Można było tylko zachować się w obliczu klęski godnie lub nie. Na bohaterze ciąży wina tragiczna polegająca na tym, że błędnie oceniając własną sytuację ściąga na siebie klęskę. Czasem los „drwi” z bohaterów, mówimy wtedy o ironii tragicznej. 3. Cechy charakterystyczne dramatu antycznegoDramat antyczny miał określoną konstrukcję. Obowiązywała zasada trzech jedności: miejsca – wszystko toczy się w jednym miejscu, czasu – akcja trwa jeden dzień od świtu od zmierzchu i akcji – utwór skupia się na jednym tylko wątku. Jej akcja wywodziła się z mitów. Rolę komentatora wydarzeń pełnił chór. Zawierała Prolog, Parodos – pierwszą pieśń chóru, epeisodion – czyli współczesny akt, stasimon- pieśń chóru oddzielająca epeisodiony i eksodos – ostatnia pieśń chóru. 4. Znaczenie twórczości HoracegoHoracy – rzymski poeta uważany jest za twórcę poezji lirycznej i przez wiele stuleci uchodził za mistrza i niedościgły wzór. Jego najważniejszym dziełem są pieśni- utwory liryczne o regularnej budowie, podzielone na strofy. Miały różnorodną tematykę: miłosną, biesiadną, filozoficzno – refleksyjną. Jego utwory charakteryzowały się prostotą, harmonią i umiarem ( tak zwany złoty umiar) Łączył ze sobą w swoich utworach nieraz sprzeczne teorie tak jak stoicyzm z epikureizmem. 5. Charakterystyka filozofii stoickiejFilozofia stoicka opiera się na zasadzie osiągania szczęścia przez wewnętrzną dyscyplinę moralną, sumienne spełnianie tych obowiązków, które spadają na nas naturalną koleją rzeczy, oraz odcięcia swoich emocji od zdarzeń zewnętrznych, czyli utrzymywania stanu spokojnego szczęścia niezależnie od zewnętrznych warunków. Jej nazwa pochodzi od greckiego słowa "stoa" oznaczającego portyk, czyli rodzaj publicznie dostępnego, krytego miejsca spacerów i spotkań. 6. Kim był Arystoteles?Arystoteles był obok Sokratesa i Platona jednym z najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Arystoteles uporządkował wiedzę starożytnych Greków. Połączył materializm z idealizmem. Na byt składają się według niego materia i forma. Przez stulecia był wzorem logicznego myślenia. Zajmował się metafizyką, logiką, estetyką, retoryką i poetyką. 7. Co to jest Biblia?Słowo Biblia wywodzi się od greckiego biblion i znaczy księga. Składa się z dwóch zasadniczych części: Starego i Nowego Testamentu. Stary Testament zawiera historię ludu wybranego – Izraelitów, z którymi Bóg zawarł przymierze. Nowy Testament to natomiast Ewangelie oraz dzieje Jezusa i Apostołów. Biblia jest fundamentem wiary chrześcijańskiej, a Stary Testament jest także świętą księga judaizmu. Oprócz świata antycznego jest najważniejszym źródłem artystycznej inspiracji. Motywy biblijne pojawiają się w każdej epoce literackiej 8. Czym charakteryzuje się styl biblijny?Język Biblii to długie, rozbudowane, wielokrotnie złożone zdania, często użyte w formie nakazu. Wiele jest także zdań wykrzyknikowych i pytań retorycznych, autorzy posługują się szykiem przestawnym. Używa się tonu podniosłego i patetycznego, zwłaszcza w miejscach dotyczących bezpośrednich zwrotów do Boga. Jest także wiele symboli i alegorii. 9. Jaką rolę w Biblii pełnił Hiob?Księga Hioba mówi o człowieku, który kochał Boga i był bardzo dobry i bez grzechu. Mimo to Bóg zesłał na niego cierpienia, pozbawiając go wszystkiego, majątku i rodziny. Hiob jednak nie zmienił się w stosunku do Boga nadal w niego wierzył i wielbił go. Do tej pory przedstawiano że cierpienie człowieka jest karą za jego grzechy. Tutaj zaś mamy do czynienia z człowiekiem, który w niczym nie zawinił. Księga Hioba próbuje odpowiedzieć na pytania: jak zachować godność w cierpieniu i czy nieszczęścia są próbą dla człowieka. 10. Czym jest Apokalipsa?Nazwa Apokalipsa pochodzi z greckiego słowa oznaczającego objawienie, jej autorstwo przypisywano św Janowi, ale obecnie uwaza się ,że utwór napisali raczej uczniowie Jana, w czasach największych prześladowań chrześcijan w Rzymie. Istnieją różne interpretacje Apokalipsy. Pierwsza mówi, że jest to opis końca świata, druga, ze jest to historia ludzkości i opis jej kresu, trzecia, że jest to opis prześladowań chrześcijan. Napisana jest niejasnym językiem, pełnym symboliki i wizji. Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych.

Plik Starożytny Rzym test gr. A i B.docx na koncie użytkownika mf99 • folder Starożytność • Data dodania: 6 cze 2014 Wykorzystujemy pliki cookies i podobne technologie w celu usprawnienia korzystania z serwisu Chomikuj.pl oraz wyświetlenia reklam dopasowanych do Twoich potrzeb.

Antyk (starożytność) • Nazwa antyk pochodzi od antiquus, co oznacza dawny. • Początek antyku – IX/VIII wiek przed naszą erą. • Koniec antyku – V wiek naszej ery (476 rok – upadek cesarstwa zachodniorzymskiego). • Prosto: Antyk trwał od IX/VIII wieku przed naszą erą do V wieku naszej ery. Antyk – epoka i termin używany na określenie epoki kultury starożytnej. Pojęcie antyku stosuje się głównie w odniesieniu do kultury oraz sztuki starożytnej Grecji i Rzymu. W epoce tej tworzyli tacy filozofowie jak Sokrates, Arystoteles i Platon. Głównymi nurtami filozofii były metafizyka, estetyka, etyka oraz logika. Pytania na sprawdzianie z antyku: 1. Określ ramy czasowe i główne cechy literatury antycznej. 2. Wymień najważniejsze tematy, motywy, symbole literatury antycznej. 3. Scharakteryzuj mitologiczną i biblijną wizję świata, bogów i człowieka. 4. Przedstaw cechy gatunkowe eposu na przykładzie Iliady. 5. Scharakteryzuj Achillesa i Hektora jako bohaterów heroicznych. 6. Omów cechy gatunkowe tragedii antycznej. 7. Opisz biblijny sens cierpienia na przykładzie literackim (np. historia Abrahama, historia Hioba). 8. Opisz antyczne i biblijne rozumienie miłości. 9. Omów sens biblijnej Apokalipsy świętego Jana. 10. Wskaż cechy Edypa jako bohatera tragicznego. 11. Scharakteryzuj kreację podmiotu lirycznego i adresata w pieśni Horacego. 12. Omów rolę poety i funkcje poezji na przykładzie pieśni Horacego. 13. Na czym polegał horacjański model życia? Odwołaj się do pieśni Horacego. 14. Przedstaw zasady etyczne stoicyzmu i epikureizmu. 15. Omów znaczenie literatury starożytnej. 16. Wyjaśnij pojęcia: poezja tyrtejska, mit, mitologia, inwokacja, heroizm, patos, mimesis, epitet stały, tragedia, tragizm, katharsis, zasada trzech jedności, zasada decorum, fatum, bohater tragiczny, ironia tragiczna, wina tragiczna, hybris, alegoria, stoicyzm, epikureizm, horacjanizm, carpe diem, non omnis moriar, exegi monumentum. Małgorzata Woźna Małgorzata Woźna – magister filologii polskiej oraz kultury i praktyki tekstu, korepetytorka, korektorka i copywriterka, autorka bloga Prosty Polski, na którym od 2016 roku publikuje artykuły dotyczące języka polskiego. Pomaga uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych uporać się z trudnymi zagadnieniami literackimi i językowymi. Daje wskazówki Polakom na temat poprawności problematycznych form.

Starożytny Rzym. - cywilizacja rzymska sięga swymi początkami do Italii – krainy położonej na Płw. Apenińskim, którą zamieszkiwali m.in. Etruskowie. - wg legendy o wilczycy kapitolińskiej, miasto Rzym założył w Lacjum nad Tybrem Romulus, brat bliźniak Remusa, w 753 r. p.n.e. - w pierwszych wiekach Rzymu społeczeństwo dzieliło

Przeszłość to dziś Rozdział I / Starożytność, Grecja, Rzym i Biblia

Starożytny Rzym - republika, cesarstwo, obszar, religia, wynalazki, zabytki, upadek. Antyczny Rzym fascynuje do dziś, gdyż było to największe i najsilniejsze imperium czasów starożytnych. Wszyscy znamy takie zabytki starożytnego Rzymu jak Koloseum, ruiny Forum Romanum czy też wykopaliska w Pompejach. Rzym panował w basenie Morza

Semestr ........................................Imię i nazwisko ........................................I. Krajobraz Grecji jest (zaznacz prawdziwą odpowiedź):a. nizinny, z dużą ilością lasów c. górzysty z wieloma zatoczkami i łatwym dostępem do morzab. pustynny, nieurodzajny d. nizinny, brak dostępu do morzaII. Mity greckie to (zaznacz prawdziwą odpowiedź): a. opis igrzysk sportowych b. opowiadania o bogach i bohaterachb. przedstawienia walk Greków z Persami d. opowiadania o wyprawach Aleksandra WielkiegoIII. W miejsce kropek wstaw literę P – prawda, lub literę F – kolonie to terytoria położone wokół Aten i Sparty. ........................................IV. W miejsce kropek wstaw literę P – prawda, lub literę F – czasie wojen Aleksandra Wielkiego toczył on boje z Rzymianami. ........................................V. W tabelce poniżej wydarzeń staw literę „A” obok wydarzenia które było najwcześniej i literę „B” obok wydarzenia, które było najpóźniej (nie musisz podawać dat) (2 pkt.).Początek cesarstwa w Rzymie Wyprawa Aleksandra Wielkiego Wprowadzenie republiki w Rzymie Bitwa pod Maratonem Bitwa pod Termopilami VI. Ustrój demokratyczny rozwinął się w (zaznacz prawdziwą odpowiedź):a. Delfach b. Atenachc. Sparcie d. MacedoniiVII. Z surowych zasad wychowania młodzieży słynęli (zaznacz prawdziwą odpowiedź):a. Macedończycy b. Spartanie c. Persowie d. AteńczycyVIII. Najważniejsze decyzje dotyczące państwa ateńskiego podejmowało (zaznacz prawdziwą odpowiedź) :a. Zgromadzenie Ludowe b. zgromadzenie Rady Starszychc. zgromadzenie sędziów d. grono najważniejszych urzędnikówIX. Spartańskie społeczeństwo składało się z (zaznacz prawdziwą odpowiedź):a. spartiatów i helotów b. metojków i periojków c. spartiatów, periojków i helotów d. spartiatów, metojków i helotówX. Osobą, która ostatecznie doprowadziła w I do upadku republiki rzymskiej, był (zaznacz odpowiedź prawdziwą):a. cesarz Oktawian August b. Juliusz Cezarc. Marek Antoniusz d. królowa KleopatraXI. Wymień co najmniej trzy osiągnięcia starożytnych Rzymian w dziedzinie kultury, techniki lub W starożytnym Rzymie bogowie rzymscy byli bardzo podobni do (zaznacz odpowiedź prawdziwą):a. swoim wyznawców b. bogów greckichc. bogów z terenu Italii d. bogów germańskichXIII. Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego nastąpił w roku (zaznacz odpowiedź prawdziwą):a. 467 r. b. 476 r. c. 674 r. d. 455 Zgodnie z rzymską tradycją, od początku założenia Rzymu do ok. 500 w mieście panowała (zaznacz prawdziwą odpowiedź):a. republika b. demokracja c. monarchia d. oligarchiaXV. W tabelce poniżej podaj po dwie – Twoim zdaniem najważniejsze – przyczyny upadku republiki rzymskiej w I w. ( 1 pkt.) oraz upadku cesarstwa rzymskiego w V w. (1 pkt.)Przyczyny upadku republiki rzymskiej w I w. Przyczyny upadku cesarstwa rzymskiego w V w. XVI. Kiedy Oktawian August został cesarzem skupił w swoim ręku władzę nad (zaznacz dwie poprawne odpowiedzi):a. wojskiem b. trybunem ludowym c. skarbem d. zgromadzeniem ludowymXVII. Proces romanizacji polegał na (zaznacz prawdziwą odpowiedź):a. przyjmowaniu kultury rzymskiej przez Greków b. różnej kulturze cesarstwa rzymskiegoc. wspólnej kulturze i tradycji Greków i Rzymian d. przyjmowaniu kultury rzymskiej przez ludy cesarstwaXVIII. Wśród podanych poniżej pojęć greckich znajdź i wpisz w miejsce kropek jedno pojęcie rzymskie. Demokracja, republika, ostracyzm, wielka kolonizacja, ........................................XIX. Przeczytaj tekst źródłowy i odpowiedz na następujące pytania:a. o jakim wydarzeniu historycznym w historii Grecji mówi ten tekst? – 1 dlaczego mieszkańcy wysłali swych rodaków do Afryki Płn.? – 1 dlaczego Terejczycy nie pozwolili powrócić do miasta swoim rodakom? 1 pkt. „Przez siedem lat nie padał deszcz na wyspie Terze; w tym czasie uschły wszystkie drzewa na wyspie prócz jednego. Powzięli więc uchwałę mieszkańcy Ter, żeby z każdej dwójki braci wysłać jednego do Afryki Północnej. Ci tam popłynęli; ponieważ jednak nie wiedzieli, co mają robić dalej, powrócili na Terę. Lecz Terejczycy zarzucili pociskami zbliżających się do brzegu i nie pozwolili im wylądować, tylko kazali odpłynąć z powrotem. Zmuszeni więc odjechali i osiedlili się na wyspie, która leży u wybrzeży Afryki Północnej”. a ........................................b ........................................c ........................................XX. Na mapce obok zaznacz literą „M” Morze Śródziemne (1 pkt.), literą „A” – Półwysep Apeniński (gdzie był położony Rzym) (1 pkt.) oraz literą „G” Grecję (1 pkt.). PUNKTACJA:26-23 – bdb; 22-19 – db; 18-15 – dst; 14-10 – dop; 9-0 – ndst.

Grecja i Rzym.-2. Klasówka będzie Twoja!sprawdzian.rar, który jest możliwy do pobrania z odnośników nie zawiera sprawdzianu ani odpowiedzi do żadnego prawdziwego sprawdzianu, a strony umożliwiające pobranie pliku nie oferują usług hostingowychsprawdzian starożytność klasa 5.doc - kl 5 - mirkaj1 - Chomikuj.pl Plik sprawdzian

sprawdzian po dziale 2. z historii klasa 5 – Wczoraj i dziś Nasza baza sprawdzianów to rozwiązanie wspierające naukę uczniów podczas przygotowania do sprawdzianu. Wszystkie pomoce naukowe na naszej stronie internetowej zostały przygotowane przez doświadczony zespół, zgodnie z założeniami nowej podstawowy programowej. Materiały na tej stronie są aktualne na obowiązujący rok szkolny. Przedmiot: Historia – szkoła podstawowa. Książka: Poziom: Dział: 2. "Starożytna Grecja" Opis: Sprawdzian "Starożytna Grecja" – test sprawdzający wiedzę – rozdział 2. Oryginalne materiały pochodzą z książki Wczoraj i dziś dla klasy 5. Sprawdzian zawiera grupy A, B wraz z kartą odpowiedzi. Materiały służące do samodzielnej weryfikacji stopnia opanowania zagadnień przez ucznia. Test z historii do klasy 5 dostępne w formacie PDF przygotowane do wydrukowania Tagi: pdf, chomikuj, nowa era, sprawdzian, odpowiedzi do testu, grupa a, grupa b, download, Wczoraj i dziś, Historia, "Starożytna Grecja" Reklama: Sekcja Pobierania Rozmiar Ilość kliknięć Data dodania 270 KB 432 13/08/2020

Starożytność – Grecja i Rzym. Notatka zawiera: – wprowadzenie do epoki, czyli najważniejsze fakty do zapamiętania, – wytłumaczenie pojęć “mit” i “mitologia”, – listę najważniejszych filozofów i szkół filozoficznych starożytnej Grecji, – omówienie genezy teatru antycznego, – cechy tragedii greckiej

Informacje wstępne Nazwa Funkcjonują dwa określenia epoki poprzedzającej w dziejach kultury średniowiecze. Są to terminy: antyk (od łac. słowa antiquus – dawny) i starożytność. W dawniejszej literaturze przedmiotu zwykło się przyjmować, że antyk oznacza historię i kulturę krajów basenu Morza Śródziemnego, a w szczególności Grecji i Rzymu. Starożytność pojmowano natomiast jako pojęcie szersze, obejmujące swym zasięgiem także pozostałe kręgi kulturowe, takie jak cywilizacje Sumerów, Egiptu czy świat, o którym mówią księgi Starego Testamentu. Dzisiaj podziały te już nie obowiązują, zaś terminy antyk i starożytność są równoprawne i można je stosować wymiennie. Ramy czasowe Przyjmuje się umowne ramy czasowe kultury antycznej od stopniowego tworzenia się greckich miast-państw do końca Cesarstwa Zachodniorzymskiego i detronizacji ostatniego cesarza Rzymu Romulusa Augustulusa (476 Kontrowersje budzą obie daty graniczne. Początek ery starożytnej/antycznej ginie gdzieś w pomroce dziejów. Najczęściej przyjmuje się wobec tego dla wygody i wprowadzenia pewnych prób klasyfikacji jako datę bazową VIII w. - czas wytworzenia się eposu homeryckiego i początek kolonizacji greckiej w basenie Morza Śródziemnego. Niektórzy historycy włączają tu jednak także cywilizację mykeńską czy minojską, jak też o wiele wcześniejsze stulecia. Dokonany wybór jest tu więc arbitralny. Jeśli idzie o koniec epoki, historycy podają także inne istotne wydarzenia w historii kultury świata, jakie załamały dawne tendencje i zaowocowały odrębnym widzeniem i postrzeganiem świata niż niegdyś. Obok upadku Rzymu mogłyby zatem wchodzić w grę takie doniosłe zdarzenia jak np.: rok 393 – data ostatnich starożytnych igrzysk olimpijskich, rok 565 – śmierć ostatniego władcy Cesartstwa Wschodniorzymskiego – Justyniana czy też 632 – śmierć Mahometa i ekspansja Arabów do Europy jako jej następstwo. Wymieniliśmy tu tylko najważniejsze z szeregu hipotez badawczych wysuwanych przez historyków kultury. Przejście od jednej epoki do drugiej następuje niemal zawsze stosunkowo płynnie, obecne są pewne zjawiska pograniczne; występują prekursorzy pewnych sposobów myślenia i ich epigoni. Okresy historyczne Przyjmuje się cztery wielkie okresy w dziejach kultur starożytnej Grecji i Rzymu: Okres przedklasyczny (archaiczny) IX-VI w. Okres klasyczny V-IV w. Okres hellenistyczny IV-I w. Okres rzymski I w. VI w. Źródła do dziejów starożytnych Większość pism antycznych uczonych niestety nie przetrwała do dnia dzisiejszego. Szacuje się, że to, co się zachowało to ledwie 10% dorobku epoki. Jeśli idzie o starożytną Grecję, to niektóre okresy w jej dziejach są bardzo słabo udokumentowane (jak np. okres hellenistyczny), niektóre zaś na szczęście dużo lepiej (złoty wiek kultury ateńskiej, V w. oraz późny antyk). Mimo wszystko należy jednak pamiętać o tym, że wielokrotnie źródeł brakuje, a te które przetrwały są niewystarczające. Z pomocą historii kultury przychodzi tutaj archeologia. Ważne znaczenie mają zachowane inskrypcje, napisy czy choćby monety lub medale. Najważniejsze z zachowanych źródeł, dzięki którym możemy zgłębiać zapisane tajemnice najdawniejszych dziejów obszaru śródziemnomorskiego, to zwłaszcza Dzieje Herodota i Wojna Peloponeska Tukidydesa. Jeśli idzie o starożytny Rzym, to tu już sprawa wygląda o wiele lepiej. Z najbardziej doniosłych zachowanych dzieł należy wymienić: Dzieje Rzymu Liwiusza, Wojnę galijską Juliusza Cezara i Roczniki Tacyta. Kultura Początki literatury Literatura miała swój początek w opowieściach o bogach i ludziach, które były przekazywane kolejnym pokoleniom. Tym sposobem tworzyła się ustna tradycja. Pewien materiał epicki – a więc dana opowieść – podlegał licznym przetworzeniom, zmieniał się na przestrzeni wieków. Mimo to utrwalał się i funkcjonował w świadomości ówczesnych. Stosowano wówczas rozmaite techniki mające ułatwić zapamiętanie niekiedy długiej i szczegółowej historii. Pomocą była zwłaszcza muzyka – opowieść przekazywano słuchaczom jako pieśń, intonowaną przy akompaniamencie instrumentów muzycznych. Przez całe stulecia w ten oto sposób kolejne pokolenia słyszały te same historie, na wiele lat przed właściwym utrwaleniem ich za pomocą pisma. Dopiero na przełomie IX i VIII wieku Grecy przejęli od Fenicjan alfabet prasemicki, który umożliwił zapisanie śpiewanych podań. Dlatego właśnie wspaniałe poematy Homera – Iliadę i Odyseję lokuje się czasowo właśnie w tym okresie. Pamiętać jednak należy, że ustalanie początku literatury greckiej na lata życia Homera byłoby przekłamaniem. Wpływ tradycji ustnej jest tu bowiem niepodważalny. Pozostały zresztą nieliterackie świadectwa tego, że przed Homerem śpiewano pieśni, w których sławione były czyny wybitnych mężów. Tego typu przedstawienia znajdujemy np. na wspaniałych greckich wazach z okresu archaicznego. Sztuka antyczna a) ceramika Sztuka grecka okresu archaicznego, a więc przed V w. znajduje swoje olśniewające spełnienia zwłaszcza w sztuce zdobienia waz. Ceramika pochodząca z tego okresu stanowi ważną i znaczącą gałąź rzemiosła artystycznego w starożytnej Grecji. Mnogość i różnorodność greckich waz jest dziś dla nas zdumiewająca. Powstało kilka styli tworzenia waz, które stanowiły punkt zwrotny w historii sztuki. Pierwszy cechował się bogatą ornamentyką i umiłowaniem prostych form geometrycznych. Kolejne coraz odważniej wprowadzały na wazy postać ludzką, a niekiedy nawet scenki. Greckim wazom bliskie jest dążenie do realizmu i troska o harmonię. Wysuwają one na pierwszy plan człowieka i mit. b) rzeźba W historii antycznej rzeźby greckiej można wyróżnić umownie dwa okresy: złoty wiek rzeźby greckiej V i IV w. Wówczas tworzy wielu wybitnych rzeźbiarzy, z których wymienić tu warto następujących: Fidiasz – był współtwórcą Partenonu. Wykonany przez Fidiasza monumentalny, zdobiony drogimi kamieniami i złotem posąg Zeusa Olimpijskiego zaliczano do siedmiu cudów świata; Myron – perfekcyjnie opanował sztukę uchwycenia postaci w ruchu. Jego najsłynniejsze dzieło przedstawia przygotowującego się do rzutu dyskiem mężczyznę (Dyskobol); Poliklet – Twórca kanonu, jaki przedstawia właściwe, matematyczne proporcje masy ciała ludzkiego. Słynny zwłaszcza jego posąg młodzieńca Doryphoros (Niosący włócznię); Praksyteles – Twórca aktu kobiecego. Najbardziej znaną jego rzeźbą, uchodzącą za ucieleśnienie antycznych ideałów piękna jest Hermes z małym Dionizosem. czasy hellenistyczne (323-30 Dwie najsłynniejsze kompozycje z tego okresu to: Grupa Laokoona – przedstawia trojańskiego kapłana Laokoona i jego dwóch synów walczących z duszącymi ich wężami. Przykuwa uwagę niezwykły patos i ogromna ekspresja rzeźby. Rzeźba znajduje się obecnie w Muzeum Watykańskim; Nike z Samotraki – anonimowa rzeźba, wykonana w okresie hellenistycznym. Zwraca uwagę realizm dzieła, który podkreśla migocząca, chwiejąca się na wietrze szata. Nike jest symbolem zarówno zwycięstwa, jak i pokoju. Obydwa te przymioty harmonijnie się tu łączą. Posąg udostępniany jest zwiedzającym w paryskim Luwrze. c) architektura Budowniczym starożytnej Grecji właściwe jest dążenie do prostej, harmonijnej formy. Budowle są idealnie zrównoważone. Panuje w nich ład oraz umiłowanie proporcji. Porządek kolumn, fryzów i innych elementów architektonicznych zmierza do tego, by zjednoczyć i pogodzić ze sobą elegancję i godność. Podstawową domeną greckiej sztuki budowniczej pozostaje architektura sakralna, zwłaszcza stawianie świątyń poświęconych określonym bóstwom. Równolegle powstają jednak także budynki użyteczności publicznej, zwłaszcza gimnazjony (miejsca zawodów sportowych) i amfiteatry. Najwybitniejszym dziełem architektury greckiej jest niewątpliwie Partenon (świątynia Ateny). Znajduje się on w Atenach, a wzniesiony został w V w. W architekturze greckiej wykształciły się trzy porządki architektoniczne. Najstarszy i najprostszy to porządek dorycki, w którym kolumna pozbawiona jest bazy, a głowica ma prostą geometryczną formę. Następny w kolejności był porządek joński, bardziej zdobiony, w którym kolumny były już profilowane i posiadały bazę. Ostatni i najbardziej dojrzały był porządek koryncki. Tutaj kolumny są smukłe i bogato zdobione. Najważniejsze wydarzenia historyczne 776 - Po raz pierwszy zorganizowano ku czci bogów igrzyska olimpijskie. 753 p. n. e. - Legendarna data założenia Rzymu przez Romulusa. Według niej Rzymianie liczyli czas (ab urbe condita = od założenia miasta). 750 - Kolonizacja grecka. Grecy rozszerzają swe wpływy w regionie krajów śródziemnomorskich i w Azji Mniejszej. Powstaje wiele nowych miast np. Milet w Jonii, który wyda jednego z najważniejszych i pierwszych greckich filozofów – Talesa. VII-VI w. Kształtowanie się demokracji ateńskiej. 594 Reformy Solona. Grecki arystokrata przeprowadził reformy, które chociaż przyznawały nadal największe prawa osobom bogatym, to miały już po części wymiar demokratyczny. 509 - Rzym staje się republiką arystokratyczną. V w. - Panowanie Peryklesa w Atenach. Tzw. „złoty wiek” demokracji ateńskiej. 490-479 Okres wojen perskich. Pierwsza wojna perska zakończona zwycięstwem Greków pod Maratonem powoduje, że Ateny urastają do rangi wielkiego mocarstwa. Druga wojna (najazd księcia perskiego Kserksesa) po zaciętych bitwach w wąwozie Termopilskim i pod Salaminą przynosi ostatecznie zwycięstwo Grekom. 434-404 - Wojny peloponeskie kończą konflikt zbrojny pomiędzy Atenami i Spartą. Ateny wprawdzie ponoszą porażkę, ale Sparta nie jest w stanie zachować swych wpływów. 334-327 Podboje Aleksandra Macedońskiego, zwanego Wielkim. Podbój Imperium Perskiego i ogromnych połaci ówczesnego cywilizowanego świata. 264-146 Trzy wojny punickie pomiędzy Kartaginą a Rzymem. Zakończone ostatecznym podbojem i zburzeniem Kartaginy. 27 - Oktawian zyskuje przydomek August. Początek Cesarstwa Rzymskiego. 330 - Konstantyn przenosi stolicę państwa do Konstantynopola. 337 - Śmierć Konstantyna Wielkiego rozpoczyna okres walk o tron cesarski. 476 - Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego Wybitne osobowości antyku – twórcy kultury Działalność niewidomego śpiewaka (aojdy) Homera. Powstają wówczas jego dwa wielkie eposy Iliada i Odyseja. Wielu uczonych uważa jednak, że dzieła te mogły stanowić jedynie przetworzenie istniejącego i funkcjonującego w obiegu ustnym materiału epickiego. Czasami podważa się też twierdzenie, jakoby Iliada i Odyseja wyszły spod ręki jednej osoby, dowodząc, że autorów mogło być więcej. Kwestia autorstwa tych dwu dzieł jest przez to problematyczna. Hezjod i jego główne dzieło Prace i dnie. To epos dydaktyczny zawierający szczegółowe instrukcje i porady związane z pracą na roli. Dzieło zawiera liczne partie obyczajowe, np. dotyczące życia rolników, oraz stanowi zachętę do uczciwej pracy. Poeta liryczny Tyrteusz i jego elegie wojenne. Zachowane do dziś jedynie we fragmentach wiersze miały budzić patriotycznego ducha i zachęcać do walki w obronie ojczyzny. Ezop, grecki bajkopisarz pochodzący z Frygii. O jego życiu wiadomo niewiele ponad to, że był on greckim niewolnikiem. Cała europejska sztuka pisania bajek odwołuje się do Ezopa, który zresztą uchodzi za pierwszego twórcę bajek w historii, a zatem wynalazcę nowego gatunku literackiego. Jego główną domeną były bajki zwierzęce, a ich wymowa miała zabarwienie satyryczne lub moralizatorskie. Anakreont. Grecki poeta. Podejmowane w jego lirykach tematy to przede wszystkim pochwała miłości i wina. Od jego imienia utworzono nazwę gatunku literackiego, który ujmuje podobne zagadnienia w lekkim, żartobliwym stylu nazywamy anakreontykiem. Alkajos, jeden z pierwszych wielkich greckich poetów lirycznych. Jego utwory – zwłaszcza pieśni miłosne, wiersze sławiące wartość wina i hymny, zachowały się jedynie we fragmentach. Safona. Grecka poetka. Po raz pierwszy w jej utworach znajduje odzwierciedlenie, wyrażona w sposób subtelny i niebywale wrażliwy, tematyka miłosna. Safona gromadziła wokół siebie młode dziewczęta, dbając o ich właściwą edukację i rozwój moralny. Ajschylos. Pierwszy z trójki wielkich greckich tragediopisarzy. Ograniczył rolę chóru, na pierwszy plan wysuwając dialogi i monologi postaci. Wprowadził drugiego aktora. Jego dzieła charakteryzuje wielkość i majestatyczność. Sławę zyskały zwłaszcza tragedie Prometeusz skowany i Persowie. Pindar. Grecki poeta liryczny. Zasłynął zwłaszcza jako autor poezji chóralnej. Głośne są też jego utwory sławiące cześć zwycięzców w igrzyskach olimpijskich. Sofokles, drugi z wielkich greckich tragediopisarzy. Rozbudował akcję i wprowadził na scenę trzeciego aktora. Zredukował znaczenie chóru. Zachowało się 7 jego tragedii, z których najlepsze to Antygona i Król Edyp. Herodot. Pierwszy wielki grecki historyk. Autor obszernego tomu Dzieje, w którym opisał koleje losu Grecji od czasów legendarnych po sobie współczesne. Eurypides. Trzeci z wielkich dramaturgów greckich. Jego tragedia zyskuje silnie psychologiczny wymiar. Dąży on do wyrażenia skrajnych odczuć i przeżyć bohaterów. Wprowadził do swych sztuk ludzi prostych, co było zupełną innowacją. Większość jego dzieł zaginęła. Z zachowanych warto znać zwłaszcza Elektrę i Ifigenię w Taurydzie. Hipokrates, zwany ojcem medycyny. Jego nauki miały za podstawę cztery żywioły obecne w świecie. Podzielił ludzi na 4 typy: sangwiników, melancholików, choleryków i flegmatyków, co po dziś dzień znajduje odzwierciedlenie w nauce o temperamentach. Jest też autorem najważniejszej zasady każdego lekarza (tzw. przysięga Hipokratesa) – bezwzględne respektowanie maksymy „przede wszystkim nie szkodzić”. Arystofanes – najwybitniejszy komediopisarz grecki. Jego komedie stanowią ostrze satyry skierowane przeciw współczesnym mu osobistościom politycznym i kulturalnym. Są też odbiciem ówczesnej obyczajowości. Wiele z jego komedii zaginęło, zachowały się tylko nieliczne (najbardziej znane to np. Lizystrata, Chmury, Żaby) Euklides. Wielki matematyk grecki. Jego największe dzieło Elementy geometrii gromadzi całość dostępnej autorowi wiedzy matematycznej. Waga wielu zawartych tu twierdzeń jest nieoceniona i niepodważalna po dziś dzień. Archimedes z Syrakuz. To najwybitniejszy w antyku astronom, matematyk i fizyk. Autor wielu, znajdujących także dziś zastosowanie wynalazków i rozwiązań (np. w budowie okrętów, machin obronnych, dźwigni). Jako pierwszy wyliczył przybliżoną wartość liczby π. Wergiliusz. Najwybitniejszy rzymski poeta epicki. Autor sielanek pasterskich Bukoliki, poematu o rolnictwie Georgiki, ale przede wszystkim wielkiego eposu o dziejach Eneasza Eneida – wzorowanego na dziełach Homera. Horacy. Najwybitniejszy rzymski poeta liryczny. Autor wspaniałych pieśni, satyr oraz listów poetyckich (głośny List do Pizonów). Jest uważany za najwybitniejszego poetę epoki Augusta. Traktował poezję jako uwiecznienie twórcy i gwarancję jego nieśmiertelności. Owidiusz. Wielki poeta epoki Augusta. Sławą zyskały szczególnie jego elegie miłosne. Jest autorem Sztuki kochania oraz zbioru opowieści mitycznych Metamorfozy. Z niewiadomych przyczyn skazany na banicję. Na wygnaniu powstało kolejne jego wielkie dzieło, zrodzone z tęsknoty za krajem i bliskiej już świadomości śmierci Księga żalów. Najwybitniejsi myśliciele i szkoły filozoficzne antyku Tales z Miletu (ok. 620-540 Pierwszy z wielkich greckich myślicieli. Założyciel szkoły jońskich filozofów przyrody. Dał materialne podstawy istnienia świata, jego zdaniem świat powstał z wody i stanowi ona podstawową substancję wszystkich rzeczy i zjawisk. Anaksymander z Miletu Przedstawiciel jońskiej szkoły filozofów przyrody. Za podstawę wszystkich rzeczy uznawał bliżej nieokreśloną materię. Jego zdaniem zmiany zachodzące w świecie wynikają z konkurencji i zmagania się przeciwieństw. Pitagoras Wybitny matematyk, ale i filozof. Głosił naukę o wędrówce dusz, które przechodząc kolejne wcielenia doskonalą się, dążąc do ideału. Założyciel szkoły pitagorejczyków, którzy dowodzili, że światem rządzą liczby. Heraklit z Efezu Joński filozof przyrody. Za naturę i przyczynę świata uważał ogień. Twierdził, że rzeczy podlegają ciągłym zmianom. Sławę zyskało jego powiedzenie panta rhei = wszystko płynie. Sokrates (469-399 Myśliciel grecki. Głównym obszarem jego filozoficznych dociekań był człowiek, jego rozumowanie i wartości moralne. Dowodził, że największą wartością w życiu człowieka jest cnota. Nauczał w Atenach w miejscach publicznych i cieszył się dużym zainteresowaniem słuchaczy. Skazany na śmierć za rzekomą deprawacją młodzieży i wykroczenie przeciw dobrym obyczajom. Nie skorzystał z istniejących możliwości ucieczki, lecz wypił trujący wywar z cykuty i zmarł. Zasłynął paradoksalnym stwierdzeniem „Jedno wiem, że nic nie wiem”. Demokryt z Abdery Przedstawiciel kierunku filozoficznego zwanego atomizmem. Dowodził, że istnieje nieskończenie wiele małych niepodzielnych cząstek materii – atomów. Platon (ok. 427-ok. 347 Najsłynniejszy obok Arystotelesa filozof grecki. Twórca pierwszego systemu filozofii idealistycznej. Głosił naukę o istnieniu dwóch światów – wspaniałych, idealnych idei i ich ziemskich odbić. Rozwinął też teorię nieśmiertelnej duszy. Założyciel szkoły filozoficznej zwanej Akademią. Jego dzieła pisane w formie dialogów zachowały się. Najbardziej znane to Państwo (utopijna teoria idealnego państwa) i Uczta (o miłości). Arystoteles (384-322 Najwybitniejszy i najbardziej wszechstronny uczony starożytności. Uczeń Platona, nauczyciel Aleksandra Wielkiego. Założył nowy typ szkoły, zwany Likejon (od tej nazwy pochodzi dzisiejsze słowo liceum). Domeną jego dociekań była w zasadzie cała dostępna wówczas wiedza, podjął próbę jej rzetelnego opisu. To pierwszy uczony, który oparł się w swych badaniach na doświadczeniu. Dowodził, że rzeczy stanowią połączenie materii i formy. Jego dociekania ujawniały wpływ zarówno materializmu, jak i idealizmu. Cynicy Najbardziej znany z cyników to Diogenes. Pogardzał on, jak pozostali przedstawiciele tego nurtu myślowego, dobrami materialnymi, a dla podkreślenia faktu, że ma je za nic, mieszkał, jak głosi legenda, w beczce. Epikurejczycy Szkoła założona przez Epikura. Za najwyższe dobro uważali indywidualne szczęście człowieka. Utożsamiali zło z cierpieniem, a dobro ze szczęściem. Późniejszy, wypaczony i daleki od początkowych ideałów epikureizm stanowił jedynie uzasadnienie dla niczym nieskrępowanego korzystania z życia. Hedoniści Uważali dążenie do indywidualnego szczęścia jednostki i unikanie nieprzyjemności jako naczelną zasadę i cel życia człowieka. Wysuwając na pierwszy plan rozkosz, propagowali tym samym postawę skrajnie egocentryczną i pozbawioną norm moralnych. Sofiści Wędrowni wykładowcy, którzy nauczali matematyki, retoryki, literatury. Za swoje wykłady pobierali pieniądze. Podważali stałe, respektowane przez ogół pojęcia, tym samym powodując ich przewartościowanie. Dowodzili, że prawda obiektywna nie istnieje. Ich postawę można dziś określić jako relatywizm. Stoicy Za najwyższe dobro uważali cnotę. Pojęcie to postrzegali jako zachowanie równowagi, umiaru ( koncepcja „złotego środka”) w słowach i czynach oraz życie w zgodzie z naturą i prawami Wszechświata. Sceptycy Szkoła filozoficzna, której głównym założeniem było negowanie twierdzeń innych ugrupowań i zachowanie możliwie największego dystansu, powstrzymanie się od oceniania zjawisk. Głosili, że prawdy nie da się poznać, wobec tego należy zaprzestać zmierzających naiwnie do jej poznania dociekań. Kontynuacje i nawiązania Literatura: Średniowiecze Dante: Boska Komedia (Wergliusz przewodnikiem Dantego; wiele postaci znanych z antyku). Renesans Jan Kochanowski: Odprawa posłów greckich; Treny; Pieśni; Klemens Janicki: elegia O sobie samym do potomności; Tristia (tu wpływ Owidiusza). Barok Samuel Twardowski: Dafnis drzewem bobkowym. Oświecenie Podejmowanie antycznych gatunków literackich (poemat heroikomiczny, bajki) – zwłaszcza Ignacy Krasicki. Romantyzm Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz (jako epos); Oda do radości; Juliusz Słowacki: Grób Agamemnona; Cyprian Kamil Norwid: Promethidion; Kornel Ujejski: Maraton; Johann Wolfgang von Goethe: Ifigenia w Taurydzie. Pozytywizm Henryk Sienkiewicz: Quo vadis; Bolesław Prus: Faraon. Młoda Polska Stanisław Wyspiański: Noc listopadowa; Akropolis; Stefan Żeromski: Syzyfowe prace; Tadeusz Miciński: Ananke. Wiek XX Konstanty Ildefons Gałczyński: Niobe; Mieczysław Jastrun: Mit śródziemnomorski; Jan Lechoń: Herostrates; Leopold Staff: Nike z Samotraki; Urszula Kozioł: Larum; Anna Kamieńska: Rozterka Kasandry; Stanisław Grochowiak: Ikar; Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: Ikar; Zbigniew Herbert: Nike która się waha; Apollo i Marsjasz; Do Marka Aurelego; Czesław Miłosz: Portret grecki; Tadeusz Różewicz: Prawa i obowiązki; Ernest Bryll: Wciąż o Ikarach głoszą; James Joyce: Ulisses; Tadeusz Kubiak: Brewiarz europejczyka; Wisława Szymborska: W rzece Heraklita; Janusz Głowacki: Antygona w Nowym Jorku. Sztuki plastyczne: Malarstwo Albrecht Altdorfer: Zwycięstwo Aleksandra Wielkiego; Sandro Botticelli: Narodziny Wenus; Caravaggio: Bachus; Lucas Cranach Starszy: Wenus i Amor; Piero di Cosimo: Satyr opłakujący nimfę; Tycjan: Apollo i Marsjasz; Danae; El Greco: Laokoon; Pieter Bruegel: Upadek Ikara; Rubens: Trzy gracje; Prometeusz; Sąd Parysa; Nicolas Poussin: Et in arcadia ego; Francois Boucher: Diana w kąpieli; Jacques Louis David: Leonidas w Termopilach; Porwanie Sabinek; Przysięga Horacjuszy; Gustave Moreau: Hezjod i muza; Ofreusz. Rzeźba Antonio Canova: Amor i Psyche; Trzy gracje; Bertel Thorvaldsen: Ganymed z orłem; Adonis. Film Król Edyp i Medea w reż. P. P. Pasoliniego; Troja w reż. W. Petersena Muzyka Claudio Monteverdi: Orfeusz (opera); Ryszard Strauss: Elektra; Ariadna na Naxos (opery); Ferenc Liszt: Orfeusz; Prometeusz (poematy symfoniczne); Ludwig van Beethoven: Prometeusz (balet). Bibliografia przedmiotowa Mała encyklopedia kultury antycznej. Red. Z. Piszczek. Warszawa 1988.

^{Rzym – kultura i religia. Liryka starożytna; Starożytna poezja grecka i rzymska; Grecja, jako matka teatru. Notatki na temat antyku i Biblii}

Notatka zawiera: – wprowadzenie do epoki, czyli najważniejsze fakty do zapamiętania, – wytłumaczenie pojęć “mit” i “mitologia”, – listę najważniejszych filozofów i szkół filozoficznych starożytnej Grecji, – omówienie genezy teatru antycznego, – cechy tragedii greckiej, – najważniejsze informacje nt. sztuki antycznej. Notatka została wykonana za pomocą programu Canva. Nadesłała: Paulina Następny wpis Średniowiecze 16 kwietnia 2021 Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. Ustawienia cookieAkeptujUstawienia cookie i polityka prywatności

3lfwkm3y6c.pages.dev/266

3lfwkm3y6c.pages.dev/601

3lfwkm3y6c.pages.dev/106

3lfwkm3y6c.pages.dev/516

3lfwkm3y6c.pages.dev/730

3lfwkm3y6c.pages.dev/670

3lfwkm3y6c.pages.dev/672

3lfwkm3y6c.pages.dev/552

3lfwkm3y6c.pages.dev/601

3lfwkm3y6c.pages.dev/432

3lfwkm3y6c.pages.dev/966

3lfwkm3y6c.pages.dev/67

3lfwkm3y6c.pages.dev/230

3lfwkm3y6c.pages.dev/844

3lfwkm3y6c.pages.dev/894

starożytność grecja i rzym sprawdzian polski